Franczyza to rodzaj prowadzenia działalności gospodarczej wg ściśle określonych zasad. Działalność jest prowadzona na mocy umowy przedsiębiorców: franczyzodawcy i franczyzobiorcy. Franczyzodawca ma rozpoznawalną markę, model biznesowy sprawdzony w działaniu, know - how.
Franczyzobiorca działa pod szyldem znanej marki i otrzymuje od franczyzodawcy niezbędna wiedzę na temat firmy, prawo do używania znaku towarowego, szkolenia, wsparcie biznesowe. Płaci za to umówione wynagrodzenie zwane opłatą franczyzową. Zwyczajowo jest to ustalony procent od zysków czy obrotów, płatny co miesiąc.
Jakie są rodzaje franczyzy?
Najczęściej spotykanym podziałem dotyczącym działalności franczyzowej jest rozróżnienie ze względu na:
- rodzaj działalności (franczyza handlowa i usługowa)
- sposób przekazywania know - how
W pierwszym przypadku mamy do czynienia z tak zwana franczyzą handlową, zwaną również dystrybucyjną. Franczyzobiorca sprzedaje towary, prowadzi działalność sprzedażową. W tym modelu najczęściej spotykane branże to sprzedaż odzieży, obuwia, apteki, artykuły spożywcze. Kolejny rodzaj działalności biznesowej to franczyza usługowa. W tym modelu z kolei najpopularniejsze gałęzie to gastronomia, edukacja, bankowość. W obydwu przypadkach franczyzobiorca dostaje dostęp do pełnego know - how. Podział ze względu na sposób przekazywania pełni wiedzy jest nieco bardziej skomplikowany. W przypadku dystrybucji produktu można sprzedawać towary i usługi przy otrzymaniu jedynie prawa do znaku towarowego. Ten rodzaj franczyzy wymaga większej samodzielności i znacznego doświadczenia na rynku. Jeżeli chodzi o drugi model, czyli franczyzę koncepcji działalności to można sprzedawać zarówno produkty jak i usługi przy pełnym wsparciu franczyzodawcy i całkowitym dostępie do know - how.
Co zawiera pakiet franczyzowy?
Dobrze przygotowany do franczyzy przedsiębiorca udostępnia przyszłym partnerom biznesowym tak zwany pakiet franczyzowy. Jego zawartość to szereg dokumentów z usystematyzowana wiedzą na temat działalności franczyzodawcy. W skład pakietu wchodzi know - how, zastrzeżony znak towarowy, umowa, sposób rozliczeń oraz podręcznik operacyjny czyli wykaz zasad prowadzenia danej działalności gospodarczej.
Wady systemu franczyzowego
- Kontrola systemu przez franczyzodawcę, ograniczenie samodzielności i decyzyjności franczyzobiorcy, często niemożność realizacji własnych pomysłów
- Liczne opłaty - zaczynając od licencyjnej poprzez miesięczną plus koszty bieżące prowadzenia działalności
- Efekt domina - jeżeli jeden z franczyzobiorców popełni błąd, jego skutki odbijają się na całej sieci
Zalety systemu franczyzowego
- Rozpoznawalna marka, nie trzeba budować od podstaw własnego biznesu
- Współpraca z przedsiębiorcą z dużym doświadczeniem w biznesie, który przekazuje całą swoją wiedzę. Oszczędza to czas i minimalizuje ryzyko niepowodzenia.
- Stosunkowo niskie koszty przystąpienia w porównaniu do zbudowania od podstaw własnej firmy. Minimalizacja ryzyka finansowego.
W Polsce rynek franczyzowy ma się doskonale i rozwija się dynamicznie. Obecnie franczyza stanowi podstawę małej i średniej przedsiębiorczości. Franczyzobiorcy mogą wybierać wśród ponad tysiąca koncepcji biznesowych zatem każdy kto nosi się z zamiarem zastania przedsiębiorcą znajdzie możliwości otworzenia własnego biznesu pod szyldem i z logo znanej marki.
